بررسی تطبیقی جایگاه هویت ملی و هویت قومی در دو گفتمان پهلوی و جمهوری اسلامی (مطالعه موردی: قوم کرد در ایران)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری علوم سیاسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران

2 هیأت علمی گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران

چکیده

هویت‌های متکثر قومی در هر کشوری می‌توانند کارکرد دوگانه‌ای داشته باشند؛ از یک سو باعث تحکیم وحدت ملی شوند و از سوی دیگر به عنوان برگ برنده‌ای در دست بیگانگان برای ضربه زدن به امنیت ملی و تمامیت ارضی آن کشور تبدیل گردند. در این میان، حکومت مرکزی نقش تعیین کننده‌ای در تعیین نحوه عملکرد اقوام ساکن در کشور دارد. در پژوهش حاضر دو رویکرد کاملاً متفاوت در نحوه تعامل با هویت‌های قومی یعنی حکومت پهلوی و جمهوری اسلامی مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین در یک مطالعه موردی به نحوه تعامل دو حکومت مذکور با قوم کرد پرداخته می‌شود و از این طریق به این سؤال که هویت ملی و هویت‌ قومی چه جایگاهی در دو دوره مذکور داشته‌ است، پاسخ داده خواهد شد. داده‌های پژوهش به روش کتابخانه‌ای جمع‌آوری شده و به روش تطبیقی مورد واکاوی قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که اتخاذ رویکرد آنتاگونیستی از سوی حکومت پهلوی که در جهت نیل به وحدت ملی ایران و تحکیم انسجام ملی آنان انجام می‌گرفت، باعث تلاش حکومت مرکزی برای حذف هویت‌های قومی شد و سیاستگذاری فرهنگی جمهوری اسلامی با اتخاذ رویکردی آگونیستی، مفهوم هویت‌های قومی را به عنوان یکی از واقعیت‌های حذف‌ناپذیر جامعه ایران مورد پذیرش قرار داد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات