چشم‌انداز شهید مطهری برای اقتصاد اسلامی در بافتار انقلاب: بینش‌هایی از کتاب «مقدمه‌ای بر اقتصاد تطبیقی»

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

استادیار، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف: این مقاله با هدف بررسی سهم متمایز شهید مطهری در اندیشه اقتصاد اسلامی، با تأکید ویژه بر تحلیل او در کتاب «مقدمه‌ای بر اقتصاد تطبیقی»، نگاشته شده است. این پژوهش می‌کوشد نشان دهد که چگونه فلسفه اقتصادی مطهری هم مکاتب اقتصادی غرب را نقد می‌کند و هم رویکردی یگانه و اسلامی را به‌ویژه در چارچوب مبانی ایدئولوژیک انقلاب اسلامی ایران مطرح می‌سازد.
روش: این مطالعه با رویکردی کیفی و تحلیلی و با تکیه بر سخنرانی‌های مطهری در کتاب موصوف انجام شده است. پژوهش حاضر، اندیشه‌های اقتصادی شهید مطهری را در بستر گسترده‌تر فکری و تاریخی ایران در آستانه انقلاب مورد بررسی قرار می‌دهد.
تحلیل ما نشان می‌دهد ویژگی اندیشه اقتصادی شهید مطهری با تمایز دقیق میان علم اقتصاد و مکتب اقتصادی، تأکید بر عدالت و اخلاق‌مداری و نگرشی کل‌نگر به اسلام به‌عنوان شیوه‌ای جامع از زندگی برجسته می‌شود. او هم سرمایه‌داری و هم سوسیالیسم را به‌دلیل ناتوانی در تحقق عدالت واقعی نقد می‌کند و در عوض از نظام اقتصادی اسلامی حمایت می‌کند که توازنی میان ابتکار فردی و مسئولیت اجتماعی برقرار می‌سازد.
نتیجه‌گیری: دیدگاه مطهری درباره اقتصاد اسلامی همچنان برای مباحث معاصر پیرامون عدالت اجتماعی، بانکداری اسلامی و مبانی اخلاقی سیاست اقتصادی در ایران و فراتر از آن بسیار کاربرد دارد. آثار او چارچوب فکری محکمی برای ادغام ارزش‌های اسلامی با چالش‌های اقتصادی مدرن فراهم می‌آورد و تضمین می‌کند که پیگیری رفاه مادی در جوامع مسلمان از جست‌وجوی عدالت و کمال معنوی جدا نشدنی باقی بماند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات