پیشران‌ها و پس‌ران های حوزه علمیه در مواجهه با گفتمان انقلاب اسلامی ایران در سده اخیر با تاکید بر اندیشه اصولی و اخباری

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرقدس، تهران، ایران

10.22059/jcrir.2024.378289.1640

چکیده

انقلاب اسلامی ایران، پدیده‌ای عظیم در جهانی تاریک و در عصر به اصطلاح روشنفکریِ پس از رنسانس به وقوع پیوست. انقلاب اسلامی، گفتمانی نوین در عصر ظلمت، بی دینی و افیون بودن دین در برابر دو گفتمان لیبرالیسم و کمونیسم مطرح کرد. گفتمانی که هسته مرکزی آن را اسلام ناب محمدی (ص) تشکیل داده و تمام مولفه‌های این گفتمان نیز از آن نشئت گرفته است. از سوی دیگرخاستگاه این گفتمان، حوزه علمیه است که با رهبری حضرت امام خمینی (ره) به پیروزی رسید و عصری نورانی در برابر نظام اومانیستی و سکولاریستی حاکم بر جهان بوجود آورد. در این میان حوزه علمیه، نقش اساسی در شکل گیری و تحقق این گفتمان را داشته است. به طوری که‌ می‌توان ادعا کرد پیروزی اصولیون بر جریان اخباری گری، آغاز شکل‌گیری این گفتمان بوده است. اما سوالی که این مقاله را متوجه خود ساخته است، مقتضیات و موانع حوزه علمیه در مواجهه با گفتمان انقلاب اسلامی است. فرضیه نویسنده این است که گسترش اندیشه اصولی و عقل‌گرایی در حوزه، بهترین مقتضی و بازتولید اخباری گری و نص‌گرایی می‌تواند مهمترین مانع در مواجهه با این گفتمان باشد. این پژوهش از روش تحلیل گفتمان با قرائت لاکلا و موفه، برای اثبات فرضیه استفاده نموده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


A Group of Authors. (2006 AD/1385 SH). Encyclopedia of Shi'a. Tehran: Organization of the Encyclopedia of Shi'a.
 
A’rafi, A. (2016 AD/1395 SH). The Religious Seminary: What It Is/ History/ Present/ Future. Qom: Eshragh and Irfan Institute.
 
Ali Pour Gorji, M. (2014 AD/1393 SH). Political Discourses in the Islamic Republic of Iran. Qom: Research Institute of Hawza and University.
 
Ali Sayyid Ghafour, S. M. (2007 AD/1386 SH). The Political Status of Religious Scholars in Two Schools: Akhbari and Usuli. Qom: Boostan Ketab.
 
Ansari, M. (1998 AD/1377 SH). Fara'id al-Usul. Qom: Islamic Thought Academy.
 
Azodanlou, A. (1996 AD/1375 SH). "An Introduction to Discourse or Discourse on Discourse." Political and Economic Information. No. 103, p. 24.
 
Bahrami, Y. (1984 AD/1405 AH). al-Hada'iq al-Nazirah. (Irawani, M.T; Muqrim, S. A. Ed). Qom: Islamic Publications Office, Society of Teachers in Qom.
 
Bahrani, Y. (n.d.). Lulu'at al-Bahrain. (Bahralolum, M. Ed). Qom: Ahl al-Bayt Institute.
 
Beheshti, E. (2011 AD/1390 SH). Akhbarism (History and Critique). Qom: Dar al-Hadith Scientific and Cultural Institute.
 
Behrouz Lak, G. (2007 AD/1386 SH). Globalization and Political Islam in Iran. Qom: Institute for Cultural and Thought Research.
 
Dehshiri, M. (2010 AD/1389 SH). An Introduction to the Political Theory of Imam Khomeini. Tehran: Islamic Revolution Document Center.
 
Enayat, H. (1998 AD/1377 SH). Political Thought in Contemporary Islam. (Khormashahi, B. Trans). Tehran: Kharazmi Publications.
 
Esfandiyari, M. (2003 AD/1382 SH).  Laziness and Rigidity. Tehran: Saheefeh Kherad.
 
Forati, A. (2010 AD/1389 SH). Clericalism and the Islamic Revolution. (Vols. 1-2). Qom: Research Institute of Islamic Sciences and Culture.
 
Gharavi Tabrizi, A. (1989 AD/1368 SH). al-Tanqih fi Sharh al-‘Urwa al-Wuthqa. Qom: Lotfi.
 
Hosseinizadeh, M. A. (2012 AD/1391 SH). Political Islam in Iran. Qom: Mofid University.
 
Hurr Ameli, M. (1989 AD/1368 AH). Wasail al-Shi'a. Qom: N.n.
 
Istarabadi, M. A. (2003 AD/1382 AH). al-Fawa'id al-Madaniyyah. Qom: Islamic Publishing Institute.
 
Izdehi, S. (2013 AD/1392 SH). Critique of Minimalist Perspectives in Political Jurisprudence. Qom: Research Institute of Islamic Sciences and Culture.
 
Javadi Amoli, A. (1996 AD/1375 SH). "A Journey through the Foundations of Vilayat-e Faqih."  Islamic Government. Vol. 1, no. 1.
 
Javadi Amoli, A. (1996 AD/1375 SH). Philosophy of Human Rights. Qom: Isra Institute.
 
Jawadi Amoli, A. (2013 AD/1392 SH). Tawhid Sound. Tehran: Institute for the Publication and Arrangement of Imam Khomeini's Works.
 
Jazayeri, S. N. (2022 AD/1401 SH). Source of Life. Beirut: Al-Alami Institute for Publications.
 
Kalantari, A. (2011 AD/1390 SH). "The Hadith Status in the Usul Science." Kitab Qayyim. Vol. 1, no. 4.
 
Kamali Dezfouli, A. (1991 AD/1370 SH). Understanding the Quran. Qom: Osveh.
 
Karaki Ameli, H. (1893 AD/1312 AH). Hidayat al-Abrar ila Tariq al-A'immah al-Athar. (Jamal al-Din, R. Ed). Najaf: N.n.
 
Khaje Sarvi, G. (2010 AD/1389 SH). Thirty Discourses on the Islamic Revolution. Tehran: Imam Sadiq (AS) University.
 
Khalaji, A. (2007 AD/1386 SH). Theoretical Inconsistencies and Political Failures of Reformist Discourse. Tehran: University of Tehran.
 
Khomeini, R. (1988 AD/1367 SH).  Tahdhib al-Usul. (Vols. 1-3). Qom: Dar al-Fikr.
 
ـــــــــــــــــــــــــ. (1994 AD/1373 SH). Vilayat-e Faqih. Tehran: Institute for the Publication and Arrangement of Imam Khomeini’s Works.
 
ـــــــــــــــــــــــــ. (2010 AD/1389 SH).  Imam's Sahifah. Tehran: Institute for the Publication and Arrangement of Imam Khomeini's Works.
 
Khorasani, M. K. (2012 AD/1392 SH). Kifayah al-Usul. Qom: Islamic Thought Academy.
 
Laclau E; Mouffe, C. (1985 AD/1364 SH). Hegemony and Socialist Strategy Towards a Radical Democratic. London: Verso.
 
Mirahmadi, M. (2010 AD/1389 SH). Lessons on Political Jurisprudence. Qom: Research Institute of Islamic Sciences and Culture.
 
Mirza Qomi, A. (1958 AD/1337 SH). Qawanin al-Usul. Qom: Islamic Seminary.
 
Moqaddami, M. T. (2011 AD/1390 SH). "Discourse Analysis Theory of Laclau and Mouffe and Its Critique." Cultural-Social Knowledge. Vol. 2, no. 2, pp. 91-124.
 
Motahhari, M. (1978 AD/1357 SH). Ten Discourses. Tehran: Rah-e Imam.
 
ـــــــــــــــــــــــــ. (1993 AD/1372 SH). Educating and Training in Islam. Tehran: Sadra Publications.
 
ـــــــــــــــــــــــــ. (1996 AD/1375 SH). The Collected Works of Martyr Morteza Motahhari. Tehran: Sadra Publications.
 
Motallebi, M; Naderi, M. M; Hedayat Manesh, M. (2012 AD/1391 SH). "The Islamic Revolution of Iran and the Expansion of Shia political Jurisprudence." Political Studies. Vol. 4, no. 16, pp. 115-148.
 
Mozaffar, M. R. (1995 AD/1374 SH). Principles of Jurisprudence. Qom: Ismailians.
 
Ostadiyankhani, A; Arjini, H; Nourozi, M. J. (2023 AD/1402 SH). "An Examination of the Scientific Role of the Qom Seminary in Preserving and Promoting the Islamic Revolution." Journal of Islamic Revolution Research. Vol. 12, no. 1, pp. 133-152.
 
Qommi, Gh. (2006 AD/1423 AH). Qala’id al-Fara’id. (Shafi’I Shahroudi, M. Ed). Qom: Imam Sadiq Institute.
 
Rezaei Jafari, M; Aqa Hosseini, A; Ali Hosseini, A. (2016 AD/1395 SH). "The Discourse of the Islamic Revolution of Iran and the Requirements of Disseminating Its Values in the Era of Globalization Based on the Discourse Theory of Laclau and Mouffe." Strategic Studies of Public Policy. Vol. 6, no. 20, pp. 85-110.
 
Sayyid Baqeri, K. (2000 AD/1379 SH). Shia Political Jurisprudence: Mechanisms of Transformation in the Contemporary Period. Qom: Research Institute of Culture and Islamic Thought.
 
Seddiqi, K. (2000 AD/1379 SH). Islamic Movements and the Islamic Revolution of Iran. (Khosroshahi, S. H. Trans). Tehran: Ettela’at.
 
Sharifi, A. H. (2004 AD/1383 SH). "The Concept of Reason from the Perspective of the Akhbari Shia." Shia Studies. No. 9.
 
Tabatabai, S. M. H. (1984 AD/1363 SH). al-Mizan fi Tafsir al-Quran. Qom: Islamic Publications.
 
Tajik, M. R. (2004 AD/1383 SH). Discourse, Counter-Discourse, and Politics. Tehran: Institute for Research and Development of Humanities Sciences.
 
Tusi, M. (1997 AD/1376 SH). al-‘Uddah fi al-Usul al-Fiqh. (Ansari, M. R. Ed). Qom: N.n.