رضاشاه و مجلس شورای ملی: بازخوانی استبداد در ساختار قوانین ادوار ششم تا دوازده

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری سیاستگذاری عمومی،دانشکده حقوق، الهیات وعلوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی، ،تهران،ایران.

2 استادیار گروه تخصصی انقلاب اسلامی، دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، دانشگاه تهران.تهران،ایران.

10.22059/jcrir.2025.391726.1690

چکیده

استبداد رضاشاه یکی از عوامل مؤثر بر تغییر مسیر نظام قانونگذاری ایران در دوران معاصر بوده است. در پی شکست مشروطیت و بحرانهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ناشی از جنگ جهانی اول، رضاشاه با استفاده از فضای بی ثبات ونیاز عمومی به امنیت و ثبات، به قدرت رسید. او ابتدا تلاش کرد حمایت نمایندگان مجلس را جلب کند، اما پس ازدستیابی به سلطنت، نظام قانونگذاری را به ابزار استبدادی خود تبدیل کرد.این پژوهش با چارچوب نظری پاتریمونیالیسم به بررسی ادوار ششم تا دوازدهم مجلس شورای ملی پرداخته و نشان میدهد که استبداد رضاشاه چگونه از طریق دخالت مستقیم در ترکیب نمایندگان و فرآیند قانونگذاری، خروجی قوانین را در راستای تقویت اقتدار شخصی خود هدایت کرده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که رضاشاه با بهره گیری از مشروعیت استبدادی و تضعیف استقلال مجلس، قوانین را مطابق منافع حکومتی خویش شکل داده است. بررسی تعاملات رضاشاه با نمایندگان مجلس نشان میدهد که او با اتخاذ سیاستهای سختگیرانه و حذف مخالفان سیاسی، توانست فضای مجلس را در راستای اهداف حکومت خود کنترل کند. علاوه بر این، استبداد رضاشاه نه تنها بر ترکیب نمایندگان اثر گذاشت، بلکه محتوای قوانین تصویب شده را نیز به طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار داد. این مطالعه با روش اسنادی و تحلیل توصیفی، تصویری روشن از تأثیر حکومت استبدادی بر عملکرد قانونگذاری در ایران ارائه میدهد و نقش اقتدارگرایی در شکل گیری نهادهای سیاسی و کاهش شفافیت قانونگذاری را برجسته میسازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار