ساخت‌یابی تجدیدنظرطلبی در انقلاب‌های بزرگ: مطالعه تطبیقی فرانسه، روسیه و چین

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

هدف از این مقاله معرفی و بررسی تجدیدنظر طلبی در انقلاب‌های بزرگ جهان است. بر این اساس با روش مطالعه تطبیقی و در چارچوب نظریه «ساخت‌یابی» گیدنز، به بررسی تعامل «عاملیت» و «ساختار»ی که باعث شکل‌گیری تجدیدنظر طلبی در این انقلاب‌ها می‌شود می‌پردازیم. مطالعه این انقلاب‌ها نشان می‌دهد که جریان تجدیدنظر طلبی زمانی شکل می‌گیرد و تقویت می‌شود که اولاً عاملیت مردم کاهش یافته و عاملیت صاحبان قدرت افزایش یابد؛ ثانیاً برابری‌ خواهی به عنوان یک ساخت تضعیف شود و ساخت قدرت‌ طلبی پررنگ شود.
در انقلاب فرانسه، سیاستمداران قدرت‌ طلب عاملیت داشتند و اشرافیت‌ طلبی به عنوان ساخت رایج به تجدیدنظر طلبی منجر شد. در انقلاب روسیه، زمانی که انحصار طلبی به عنوان الگوی ارتباط اجتماعی غلبه پیدا کرد، طبقه جدید قدرت را در دست گرفتند و تجدیدنظر در آرمان‌ها و روش‌های انقلابی رخ داد. انقلاب چین زمانی دچار تجدیدنظر طلبی شد که تکنوکرات‌ها عاملیت یافتند و توسعه‌ طلبی به عنوان ساخت، غلبه یافت.
مقاله پیشنهاد می‌کند که برای کاستن از زمینه تجدیدنظر طلبی در نظام‌های انقلابی، لازم است حضور و اثرگذاری مردم در صحنه سیاست حفظ و تقویت شود. به علاوه ابزارهای مختلفی به کار گرفته شود تا ساخت و الگوی قدرت‌طلبی در میان سیاستمداران انقلابی تضعیف گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات