انقلاب اسلامی نهضتی معطوف به ارزش‏ها: نمونه پژوهی: تبیینِ وقایع دوره نخست وزیری جمشید آموزگار

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانشیار تاریخ انقلاب اسلامی، دانشگاه امام حسین (ع)، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش، تحلیل نقش ارزش‌های دینی در شکل‌گیری اعتراضات مردمی در دوره‌ی نخست‌وزیری جمشید آموزگار به‌مثابه بازتابی از ماهیت انقلاب اسلامی است. مسئله اصلی تحقیق تبیین ماهیت نهضت و نقش ارزش‏ها در رخدادهای دوره‏ی نخست وزیری جمشید آموزگار هست. تلاش شاه از روی کار آوردن آموزگار برای جلوگیری از انقلاب اسلامی بود. در این پژوهش نهضت اسلامی و وقایع مهم آن معطوف به ارزش‏ها تبیین شده و از این منظر موضوع حاضر در خور پژوهش است. لذا لزوم بازبینی و تحلیل رخدادهای سیاسی ایران در وضعیت انقلابی، بار دیگر تقویت شد. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که ارزش‌های اسلامی چه نقشی در رخدادهای منتهی به انقلاب اسلامی در دوران نخست‌وزیری جمشید آموزگار ایفا کرده‌اند؟ به نظر می‏رسد ماهیت اعتراضات پس از رخداد‏ها معطوف به ارزش‏های انقلابی و عمل به تکلیف دینی – مذهبی بود. رهیافت تربیتی امام خمینی، از طریق احیای شعائر مذهبی، نقشی تعیین‌کننده در بسیج عمومی علیه رژیم پهلوی ایفا کرد. یافته‏های تحقیق بیانگر این است که شب‏های شعرگوته، شهادت مصطفی خمینی، درگذشت دکتر شریعتی، مقاله موهن روزنامه اطلاعات، آتش سوزی سینما و چله‏گیری‏های ملهم از ارزش‏های دینی و منبعث از اربعین سید الشهدا از مهمترین رخدادهایی بودند که بعنوان حامل ارزش‏های دینی و تاثیرات جامعه شناختی را بر جریان انقلاب و اضمحلال رژیم داشتند. روش تحقیق کیفی از نوع تاریخی و روش تحلیل اسنادی و کیفی است. روش گردآوری داده‏ها کتابخانه‏ای و با فیش برداری انجام شده و با رویکرد جامعه شناختی و ارزش های دینی تبیین شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات