تحلیل و نقد امامت و رهبری جامعه در اندیشه سیدمحمد نوربخش

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

2 گروه مبانی نظری اسلام، دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

تحلیل و نقد امامت و رهبری جامعه در اندیشه
سیدمحمد نوربخش

مسأله‌ی امامت و رهبری جامعه، دیرپاترین موضوع فکری مسلمانان است. در این میان، امامت و رهبری جامعه از منظر عرفان کم‌تر مورد توجه واقع شده است. در عرفان، هدایت معنوی جامعه امری است بر عهده ولی؛ با این حال، بازاندیشی مفهوم اجتهاد و مفهوم جهاد در مکتب ابن‌عربی و آثار نوربخش، زمینه را برای توسعه یافتن گستره ولایت، از ولایت باطنی تا ولایت ظاهری فراهم آورد. بدین‌معنا اجتهاد ظاهری به اجتهاد کشفی برکشیده می‌شود و محور فهم دین قرار می‌گیرد، و جایگاه امام برخوردار از جهاد اصغر و اکبر به‌صورت هم‌زمان می‌گردد. نوربخش با تقسیم امامت جامعه به دو قسمِ امامت حقیقی و امامت اضافی، ولیِ برخوردار از همه‌ی ویژگی‌های امامت را صاحب امامت‌حقیقی می‌داند؛ و باقی اولیاء را به قدر برخورداری از آن صفات، امام دانسته است، و امامت او را، امامت اضافی نامیده است. بر اساس این ساختار، بسیاری از امامان شیعه در زمره امامت اضافی جای می‌گیرند، زیرا از همه‌ی ویژگی‌هایی که در فقه‌عرفانی برای امام جامعه بیان شده است، به‌صورت توأمان برخوردار نیستند!
در این نوشتار، بر بنیاد آثار نوربخش، و تحلیل درون‌متنی آثار مذکور، ضمن بررسی و تقریر ابعاد گوناگون این دیدگاه، دلایل و زمینه‌های آن در سنجه نقد بازنمایی گردیده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

Contemporary Researches on Islamic Revolution
دوره 7، شماره 26
مهر 1404
صفحه 22-46

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار