نسبت‌ سنجی طرح خاورمیانه بزرگ و بیداری اسلامی در خاورمیانه

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی شهرضا، اصفهان، ایران.

2 کارشناس ارشد، علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

3 کارشناس ارشد، روابط بین الملل، دانشگاه آزاد اسلامی شهرضا، اصفهان، ایران.

4 دانشجوی دکتری، فلسفه و الهیات اسلامی، دانشگاه مفید، قم، ایران.

چکیده

طرح «خاورمیانه بزرگ» را،‌ در تاریخ 12 سپتامبر 2002،‌ کولین پاول،‌ وزیر دفاع دولت جورج بوش،‌ مطرح کرد. اهدافی که برای این طرح اعلام ‌شده عبارت‌اند از اصلاحات اقتصادی،‌ ارتقای حقوق بشر،‌ استقرار دموکراسی و آزادی انتخابات در خاورمیانه که‌ می‌بایست با ابزارها و تاکتیک های مختلف اجرایی می­شدند؛ البته باید میان اهداف اعلام‌شده این طرح و اهداف پنهان آمریکا تفکیک قائل شد؛ زیرا در تدوین این طرح سعی شده است تا ارزش‌های مترقی و انسان‌دوستانه سرپوشی باشد بر اهداف واقعی آن. طراحان این طرح فریبکارانه اهدافی دیگر را در سر می‌پروراندند؛ از جمله مهمترین این اهداف‌ می‌توان به تأمین امنیت تولید و عرضة انرژی برای آمریکا،‌ حفظ بقای رژیم صهیونیستی و مقابله با اسلام سیاسی اشاره کرد. پرسش این است که ماهیت تحولات انقلاب اخیر در خاورمیانه چیست و به کدام سمت گرایش دارد؟ پژوهش حاضر،‌ به روش تحلیلی‌ ـ‌ توصیفی سامان داده ‌شده و یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که به‌رغم ادعای تحلیلگران و سیاستمداران آمریکا،‌ مبنی بر تحقق طرح خاورمیانة بزرگ،‌ حضور پررنگ جریان‌های اسلامی در صدر تحولات اخیر خاورمیانه در کشورهای تونس،‌ مصر،‌ بحرین،‌ یمن و وجود رهبران مذهبی در رأس انقلابیون مشخص می‌کند ماهیت تحولات اخیر تحقق بیداری اسلامی و شکست طرح خاورمیانه است.

کلیدواژه‌ها