بررسی شرط اجتهاد در حاکم اسلامی در فقه سیاسی اهل سنت

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فقه سیاسی دانشکده الهیات دانشگاه شهید بهشتی. تهران. ایران

چکیده

ضرورت اصل ولایت و حکومت در میان شیعه و اهل سنت امری مسلم و پذیرفته شده است و آنچه در اندیشه سیاسی این دو مذهب، مورد اختلاف است شرایط و مصادیق حاکم اسلامی می باشد.
در محافل علمی ما عموماً به هنگام نظریه پردازی در خصوص ولایت فقیه ، برداشتهای شیعی از اسلام و دین، مفروض تلقی شده و دیدگاههای اهل سنت ، چندان مورد عنایت قرار نمی گیرد ؛ لذا این سؤال ممکن است مطرح باشد که موضع علمی و فقهی اهل سنت در خصوص ولایت فقیه چیست؟ آیا این مقوله مختص عالم تشیع و نظریه های فقهی شیعه است یا اینکه در میان اهل سنت نیز طرفدارانی دارد؟ و اینکه چه نظرات و دیدگاههایی در میان اهل سنت در خصوص ضرورت فقیه بودن حاکم اسلامی به صورت ایجابی یا سلبی مطرح است؟ و این دیدگاهها برچه مبانی ای استوار هستند؟ و علمای اهل سنت چه صفات و شرایطی را برای حاکم و زمامدار اسلامی ضروری می دانند و آیا می توان ازآن صفات و شرایط، ولایت فقیه یعنی ضرورت فقیه و مجتهد بودن حاکم و زمامدار اسلامی را استنباط کرد؟ و … از جمله سؤالاتی است که این نوشتار درپی بررسی آن‌ها از منظر فقه سیاسی است.

کلیدواژه‌ها


Abd al-Jabbar, A. (1965). Explanation of the Five Principles. Cairo: Wahaba Library.
 
Abu al-Zohra, M. (1401). Al-Mojtama al- Insani Fi Zell al- Islam. Cairo: Dar al-fikr al-Islami.
 
Abu Yali, M. (1993). The Sultan's Rulings. Beirut: Dar al-Fikr.
 
Al-Jaziri, A. (1998). Jurisprudence on the Four Schools of Thought and the Doctrines of Ahlol al-Bait (Peace be upon them). Beirut: Dar al-Thaqalain.
 
Ameli, Z. (2000). Al-Rasaeil. Qom: Islamic Advertising Office Center.
 
Baqlani, A. (1993). Initializing and Summarizing Directories. Beirut: al- Kotob al-Thaqafiyya Institute.
 
Eiji, A; Jorjani, S. (n.d.). Sharh al-Mawaqif. Beirut: Alam al-kotob.
 
Ghushchi, F. (n.d.). Explanation of Tajrid. Qom: Razi.
 
Ibn Abi al-Hadid, A. (1965). Nahj al-Balaghah Explanation. Beirut: Dar Ehya al-Kotob al-Arabiya.
 
Ibn Fares, A. (n.d.). The Glossary of Language Standards. Qom: Isma'iliyan.
 
Ibn Hazm, A. (1416). Separation in Boredom and Whims and Bees. Beirut: Dar-jalil.
 
__________ (1988). Al-Mohalla. Beirut: Dar al-Kotob al-Elmiyya.
 
Ibn Khaldun, A. (1999). Kitab al-Ebar w Diwan al-Mubtada w al-Khabar. Beirut: Dar Al-Kitab.
 
Ibn Taymiyyah, T. (1960). Religious Politics in the Reform of Pastoral and Pastoral. Madina: al-Elmiyya Library.
 
Jawadi Amoli, A. (2004). Wilayat-e-Faqih, Wilayat-e-Fiqahat w Adalat. Qom: Isra Publication.
 
Juwayni, A. (1432). Ghiath al-Omam. Cairo: Maktabat al-Thaqafa al-Diniya.
 
Khomeini, R. (1993). Imam's Book. Tehran: The Institute for Editing and Publishing Imam Khomeini's Works.
 
Khoneji, F. (1988). Soluk al-Muluk. Tehran: Kharazmi.
 
Koleini, M. (2008). Al-Kafi. Qom: Dar al-Hadith.
 
Mawardi, A. (1989). Royal Rulings in Religious States. Beirut: Dar al-Kitab al-Arabi.
 
Mozaffar, M. (1956). Signs of Honesty. Qom: Basirati Publishing.
 
Mubarak, M. (1981). Nezam Al-Islam, al-Hokm w al-Dola. Beirut: Dar al- Fikr.
 
Mutawalli, A. (1978). Mabadi Nezam al-Hokm Fi al-Islam. Eskandariye: Monshaat al-Maarif.
 
Quraishi, B. (1995). System of Governance and Administration in Islam. Tehran: Islamic Propaganda Organization.
 
Qutb, S. (1981). In the Shadows of Koran. Tehran: Islamic Revolution Publishing.
 
__________ (1991). Landmarks on the Way. Qom: Dar al-Kitab al-Islami.
 
Rashid Reza, M. (1996). Al-Khalafah Aw al-Imamat al-Ozma. Beirut: Dar al-Tabeah.
 
Reyshahry, M. (1997). Leadership in Islam. Qom: Dar al-Hadith.
 
Shaltout, M. (1424). Men Tojihat al-Imam. Cairo: Dar al-Shoroogh.
 
Shushtari, N. (n.d.). Ihqaq-al-Haq. Qom: Ayatollah Marashi Library.
 
Tabatabayi, M. (1970). Al-Mizan in the Explanation of Qur'an. Qom: Isma'ilian Institution.
 
Taftazani, S. (1989). Sharh al-Maqasid. Qom: al-Sharif al-Razi.
 
Yazdi Motlagh, M. (2002). Leadership Researching. Mashhad: Razavi University of Science.