چیستی و جایگاه رهیافت دین در نظریه‌های روابط بین‌الملل با تاکید بر انقلاب‌اسلامی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا روابط بین الملل دانشگاه خوارزمی. ایران

2 - استاد تمام روابط بین الملل، گروه روابط بین الملل، دانشگاه خوارزمی، ایران

3 کارشناس ارشد روابط بین الملل دانشگاه مفید قم، ایران.

چکیده

نظریه‌های روابط بین‌المل را می‌توان با توجه به نقش امور عینی و امور غیر عینی در فهم روابط بین‌الملل تقسیم کرد. نظریه‌های بنیادی مانند رئالیسم و لیبرالیسم امور را در درک سیاست بین‌الملل خنثی و فارغ از نقش ارزش‌های غیر عینی می‌دانند و برای نامحسوسات مانند دین، فرهنگ و هنجارها نقشی در فهم امور بین‌الملل قائل نیستند. در مقابل نظریه‌های غیر بنیادی یا سازنده مانند هنجاری و انتقادی امور را در روابط بین‌الملل ارزش محور می‌بینند و درک واقعیت‌های بین‌الملل را جدا از ارزش‌ها و امور نامحسوس نمی‌دانند. این دسته از نظریه‌ها در مقابل نظریه‌های بنیادی که صرفاً به هست‌ها و نیست‌ها توجه می‌کنند به بایدها و نباید و چرایی را در روابط بین‌الملل مورد تاکید قرار می‌دهند که مفروض نیستند، بلکه قابل تغییر و تحول هستند. وجه سوم نظریه‌هایی نیز وجود دارد که بر نادیده گرفتن نقش دین در امور در روابط بین‌الملل می‌پردازند که با انقلاب اسلامی این نقش پررنگ‌تر می شود و خواهان بازگشت به نقطه عطفی گمشده است که می‌توان آن را «رهیافت دین» نامید. در این رهیافت علاوه بر اینکه بر «بایدها» و «نبایدها» توجه می‌شود، بر «هست‌ها» و «نیست‌ها» نیز تاکید دارد. مقاله در پی بررسی چیستی و جایگاه رهیافت دین در نظریه‌های روابط بین‌الملل است که در نتیجه می‌توان گفت؛ رهیافت دین با انقلاب اسلامی شروع شده است و بر مواردی از جمله؛ هویت دینی، ارزش دینی، هنجار دینی و نظام سیاسی دینی، سرشت انسان و به وضعیت انسان در اجتماع خوشبین بوده و تاکید دارد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی می‌باشد و چارچوب نظری آن فرانظریه است.

کلیدواژه‌ها


Aghajari, H. (1997). Islamic Revolutionary Movement and Fundamentalism. Tehran: Orouj.
Auxin, G. (1991). A Guide to Alternative Approaches to Extension. (A, Kashani; J, Mir. Trans). Tehran: Center Research and Study of Rural Issues of the Ministry of Jihad Sazandegi.
Berger, M. (2010). Religion and Islam in Contemporary International Relations. Netherland Institute of International, Institute of International Relations' Clingendael Diplomatic Studies Programme Clingendael, http://www.clingendael.nl.
Chilkot, R. (2011). Theories of Comparative Politics. (V, Bozorgi; A, Tayeb. Trans). Tehran: Rasa Cultural Services Institute.
Daneshyar, A. (2016). A Study of the Impact of the Islamic Revolution of Iran on International Relations. Qom: Al-Mustafa International Translation and Publication Center.
Dehghani Firoozabadi, J. (2010). "The Impact of the Islamic Revolution of Iran on Theories of International Relations." Quarterly Studies of the Islamic Revolution. Vol. 7, no. 20, pp. 11-42.
ـــــــــــــــــــــــــ (2010). "Transnational Foundations of Islamic Theory of International Relations." Foreign Relations Quarterly. Vol. 2, no. 6, pp. 49-96.
Dehkhoda, A. (1998). Dehkhoda Dictionary. Tehran: University of Tehran.
Eslami, M; Davand, M; Davand, H. (2016). "Crisis in Theorizing in International Relations, a Favorable Context for Islamic Thought." Quarterly Journal of International Relations Studies. Vol. 1, no. 22, pp. 211-236.
Fallahi, A. (2001). "Constructivism in Foreign Policy." Strategy Magazine. Vol. 9, no. 21, pp. 179-202.
Foucault, M. (2016). What do Iranians have in Mind? (H, Masoumi Hamedani. Trans). Tehran: Hermes.
Habermas, J; et al. (2012). Religion and International Relations. Tehran: Research Institute for Cultural Studies and Social.
Haynes, J. (2013). Religion, Globalization and Political Culture in the Islamic World. (D, Kiani. Trans). Tehran: Barat Institute for Strategic Studies.
Ikenberry, J. (2011). Religion and International Relations Theory, Address: https://www.foreignaffairs.com/reviews/capsule-review /2011-09-01/Religion-and-International-Relations-Theory.
Jamali, M; Abdokhodaei, M. (2016). "The Requirements of Islamic Theorizing of International Relations." International Political Research Quarterly. Vol. 8, no. 27, pp. 221-246.
Johns, A; Lahoud, N. (1389). Islam in International Politics. (R, Simber. Trans). Tehran: Imam Sadegh University.
Kerlinger, F. (1978). "Scientific Attitude in Behavioral Sciences." (E, Keyvan. Trans). Research Institute Letter. Vol. 2, no. 1, pp. 19-35.
Khani, M. (2010). "The Relationship between Ethics and Interest in International Relations." Bi-Quarterly Journal of Political Science. Vol. 6, no. 11, pp. 5-24.
Manabilang Adiong, N. (2018). Possibility of Islamic Theory of International Relations. Address: http://Web.isanet.org/Web/ Conferences/HKU2017-s/Archive/1ddc8830-ef98-41e3-84da-d2e6f4feac5f.pdf.
Marsh, D; Stoker, J. (2009). Methods and Theory in the International Liaison. (A, Haji Yousefi. Trans). Tehran: Research Institute for Strategic Studies.
Moshirzadeh, H. (2009). Evolution in Theories of International Relations. Tehran: Samt.
ـــــــــــــــــــــــــ (2011). "New Theoretical Developments in International Relations: A Suitable Context for Indigenous Theorizing." Journal of Political Science. Vol. 6, no. 22, pp. 165-205.
ـــــــــــــــــــــــــ (2004). "Denial Structure as a Trans-Theory of International Relations." Journal of the Faculty of Law and Science Political. Vol. 10, no. 65, pp. 113-143.
Nadlibo, R. (2012). Cultural Theories of International Relations. (J, Dehghani Firoozabadi; R, Talebi Arani; M, Nourmohammadi. Trans). Tehran: Research Institute of Culture, Art and Communication.
Naqibzadeh, A. (2008). History of Diplomacy and International Relations. Tehran: Qomes.
Nojoumian, A. (2012). "What is Theory, and how is it Formed?" The Second Scientific Conference on Theory. Tehran: Iranian Artists Forum.
Poorahmadi, H; et al. (2011). Islam and International Relations Theoretical, Thematic and Analytical Frameworks. Tehran: Imam Sadegh University.
Ranjkesh, M; Keshavarz, H. (2013). "An Analysis of the Trans-Theoretical Foundations of International Relations Theory in the Slam Approach." Quarterly Journal of International Relations Research. Vol. 1, no. 8, pp. 133-169.
Saeedi, R; Moshirzadeh, H. (2017). "Pluralism in International Relations and the Possibility of Presenting Non-Western Theories." Political and International Approaches. Vol. 8, no. 3, pp. 90-116.
Salimi H; Rabbani Khorasgani, D. (2013). "An Introduction to the Role and Influence of Religion in the Structure of the International System from the Perspective of Constructivist Approach." Political Studies. Vol. 5, no. 20, pp. 1-27.
Seifzadeh, H. (2012). Theorizing in International Relations, Principles, and Forms of Thought. Tehran: Samt.
Simber, R; Ghorbani Sheikhinshin, A. (2010). Islamism in the International System of Approaches and Approaches. Tehran: Imam Sadegh University.
Snyder, J. (2014). Religion and Theory of International Relations. (A, Ghavam; R, Haji Mineh. Trans). Tehran: Nashr-e-Alam.
Sotoudeh, M. (2005). "The Islamic Revolution of Iran and International Relations." Journal of Islamic Revolution Studies. Vol. 1, no. 2, pp. 207-237.
Tabatabai, M. (1999). Shiites in Islam. Tehran: Islamic Publications Office.
Tanya B. Schwarz; Cecelia, L. (2016). Religion in International Relations, Online Publication Date: Nov 2016, Adrees: http://oxfordre.com/politics/view/10.1093/acrefore/9780190228637.001.0001/acrefore-9780190228637-e-122.
Yazdani, A. (2010). "The Difficulty of Defining Religion and Approaches." The Philosophy of Religion. Vol. 7, no. 8, pp. 29-46.