تحلیلی بر جایگاه مولفه های سه گانه ملت، ملیت و هویت در فرایند شکل گیری ائتلاف نظامی عربی خلیج فارس و مغایرت های ژئوپلیتیکی آن با تمدن اسلامی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

ساختار حکومت­ها در منطقه غرب آسیا که بخشی از گستره تمدنی جهان اسلام به شمار می­ آید، با چالش­های اساسی در زمینه حکمرانی مواجه است و به دلیل تفاوت و اختلاف ماهوی اندیشه سیاسی اسلام با اندیشه سیاسی اومانیستی غرب،  کشورهای اسلامی روندهای مناسبی را برای حکمرانی منطقه­ ای اتخاد نمی ­کنند. در این میان منطقه ژئوپلیتیکی جنوب غرب آسیا و  کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز از این شرایط مسثنی نیستند.
به طور مثال در سال­های منتهی به سال 2020 میلادی، منطقه ژئوپلیتیکی جنوب غرب آسیا متأثر از برخی عوامل ژئوپلیتیکی مثل تلاش برخی کشورهای عربی برای شکل­ دهی به یک ائتلاف نظامی عربی آبستن تحولات فراوانی شد. ائتلاف نظامی عربی مورد اشاره که متأثر از زمینه­ های ژئوپلیتیکی در منطقه طرح ریزی و دنبال می­ شود را می­توان با نگاهی بر جایگاه مولفه­ های سه گانه ملت، ملیت و هویت در اسلام مورد ارزیابی و تحلیل قرار داد؛ روندی که متأثر از تحولات دنیای مدرن در پیش گرفته شده و نسبت به گذشته تاریخ دنیای اسلام و مفاهیم بنیادین این دین بی­ توجه است.
پژوهش حاضر بر این باور است که اگرچه مفاهیم موجود در اندیشه سیاسی اسلام و تعالیم دینی آن، فرصت­های ایده­ آلی را برای تولید و حفظ امنیت فراهم کرده است، اما تأثیرپذیری شدید دنیای اسلام از اندیشه­ های سیاسی غرب فرصت اتخاذ چنین تصمیم­هایی را نمی­دهد و وضعیت امنیتی منطقه ژئوپلیتیکی جنوب غرب آسیا را از ثبات و امنیت دائمی محروم کرده است.






کلیدواژه‌ها


Akhavan Kazemi, B. (1383). "The Role of Regional Organizations in Sustaining the Security of Member Countries". Political-Economic Information Monthly. Vol. 19, no. 5 and 6, pp. 166-168.
Alavkelli, S. (2015). The Military Alliance that Libya Needs, Alwasanewsly, Wednesday, 6 May.2015.http://Alwasat.ly
Barzegar, J. (2004). "Mellat, Introduction to Fundamental Terms and Concepts of Politics." Roshd Moalem Monthly. Vol. 11, no. pp 88-89.
Brilmayer, L. (1994). American Hegemony. New Heaven: Yale University Press.
Buzan Barry, W. (2009). Region and Powers. (R, Ghahramanpour. Trans). Tehran: Institute for Strategic Studies.
Entekhabi, N. (2014). Religion, Government, and Modernity in Turkey. Tehran: Hermes Publishers.
Garfinkle, A. (2015). "The Geopolitical Frame in the Contemporary Middle East. " Orbis. Vol. 54, no. 4, pp. 530-540.
Gelpi, Ch. (1999). "Allance as Instruments of Intra Allied Control." Imperfect Unions: Security Institutions over Time and Space. Londen: Oxford University.
George, J. (1993). "Of Incarceration and Closure: Neo-Realism and New/ Old World, Millennium". Journal of International Studies. Vol. 6, no. 12, pp. 198-202.
Ghannouchi, R. (2002). Public Liberties in Islamic State. (H, Saberi. Trans). Tehran: Scientific and Cultural Publications.
Gharayagh Zandi, D. (2011). "The Concept of Religious Security in the Holy Quran". Quarterly Journal of Strategic Studies. Vol. 13, no. 3, pp.6-34.
Hafeznia, M. (2007). Principles and Concepts of Geopolitics. Tehran: Samat Publications.
Heydari, Gh. (2005). "Defining Political Model of Space Management". Seasonal Journal of Geopolitics. Vol. 1, no. 1, pp.77-96.
Karami, K. (2020). Arab NATO and Iran; Developments and Risk Assessment, Abrar Contemporary International Studies and Research Institute. Tehran: Published by Tehran International Studies & Research Institute Website.
Karimipour, Y. (2000). Introduction to Iran and its Neighbors (Sources of Tension and Threat). Tehran: Tarbiat Moallem University Press.
Lakzaei, N. (2006). "The Necessity of Establishing the Field of Security Jurisprudence." Journal of Political Science. Vol. 9, no. 33. pp. 7-12.
Rahimi, R. (2018). A Study of Geopolitical Reasons and Geopolitical Backgrounds for the Formation of the Arab Gulf Military Coalition and Its Effects on the National Security of the Islamic Republic of Iran. Ph.D. Thesis under the Guidance of Dr. Qiuomars Yazdanpanah. Faculty of Geography. The University of Tehran.
Ray, J. (1998). Global Politics. New York: Vanderbilt University.
Razazi Far, O. (2001). "The Sociological Pattern of National Identity in Iran (with Emphasis on the Relationship between National Identity and Its Dimensions)." National Studies. Vol. 2, no. 5, pp.101-134.
Roshandel, J. (1994). National Security and the International System. Tehran: Samt Publication.
Shariatmadar Jazayeri, N; Eftekhari, A; Lakzaei, N. (2006). "Security in Islam." Journal of Political Science. Vol. 9, no. 34, pp.7-50.
Waltz, K. (1979). Theory of International Politics. New York: McGraw-Hill.
Wolfers, A. (1962). National Security and Ambiguous Symbol. Baltimore: John Hopkins University Press.
Yazdanpanah Daro, Q. (2018). "An Analysis of the Position of the Three Components of Nation, Nationality and Identity in Islamic Governance Structures Based on Fundamental Attitudes of Political Geography." Quarterly Journal of Political Geography Research. Vol. 3, no. 3, pp.67-89.