بررسی نسبت گفتمان حزب‌الله لبنان با گفتمان انقلاب اسلامی ایران: رویکردی انتقادی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

2 دانشیار روابط بین الملل دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

ظهور و قدرت‌یابی حزب‌الله در لبنان نمود تأثیرگذاری گفتمان انقلاب اسلامی، از نظر معنایی و هویتی بر جامعه‌ی شیعیان بود. از این رو مقاله‌ی حاضر با رویکردی انتقادی به دنبال پاسخ به این سوال است که حزب‌الله چه میزان با گفتمان انقلاب اسلامی از منظر گفتمانی، سازه‌ای و هویتی تقارب و نزدیکی و افتراق و دوری دارد؟ تحلیل مسأله با بهره‌گیری از نظریه‌ی تحلیل گفتمان لاکلا و موفه و عملیاتی کردن آن از طریق تحلیل مواضع جنبش، رهبران و عملکرد حزب‌الله و مقایسه‌ی آن با اندیشه سیاسی و مواضع امام خمینی به عنوان ایدئولوگ انقلاب اسلامی نشان دهنده‌ی آن است که انقلاب اسلامی بر شکل‌گیری هویت اسلامی و انقلابی حزب‌الله بسیار تأثیرگذار بوده است، در این بین دال اسلام سیاسی شیعی را می‌توان دال مرکزی گفتمان انقلاب اسلامی، و مقاومت (اسلامی) را دال مرکزی گفتمان حزب‌الله دانست. نتایج پژوهش نمایان‌گر آن است که علی‌رغم تشابه در بیشتر دال‌های شناور؛ یعنی اسلام سیاسی شیعی، اعتقاد به ولایت فقیه، عدالت‌طلبی، امت‌گرایی، استقلال‌طلبی، صدور انقلاب و هویت انقلابی، و مقاومت (مبارزه با اسرائیل و ضدیت با صهیونیسم، و استکبارستیزی)، برخی تمایزات و افتراق‌های هویتی ناشی از تأکید بر هویت شیعی، عربی و لبنانی توسط حزب‌الله و نیز نوع تعریف موسع و مضیق از برخی دال‌ها و به تبع انتساب برخی مدلول‌ها به آنها وجود دارد که از منظر آسیب‌شناسی و آینده روابط ایران و حزب‌الله باید به آن توجه نمود. این امر به ویژه با توجه به وجود پادگفتمان‌های مشترکی مانند سلفی- تکفیری، لیبرال دموکراسی و اخوانی از اهمیت برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار