بازشناسی مفهوم توسعه سیاسی در اندیشه سیاسی آیت الله خامنه ای

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان، ایران.

2 استادیار و پژوهشگر دانشگاه امام حسین، تهران، ایران.

چکیده

توسعه و پیشرفت به عنوان یک مفهوم پیچیده و مبتنی بر یک فرآیند، دارای ابعاد و سطوح گوناگونی است که معمولاً در قالب توسعه اقتصادی، توسعه سیاسی، توسعه اجتماعی و توسعه فرهنگی مورد مطالعه و بررسی قرار می‌گیرد. توسعه‌ی سیاسی به عنوان یکی از ابعاد و شاخص‌های مهمی است که در نظریه‌ها و رویکردهای توسعه نزد مکاتب فکری و مطالعات جامعه شناسی سیاسی جایگاه و اهمیت بسزایی دارد. مقاله حاضر ضمن تعریف و تبیین مفهوم «تعالی سیاسی» و بازشناسی وجوه تمایز آن با مفهوم « توسعه سیاسی»، و معرفی شاخص‌های این مفهوم اکتشافی، این شاخص‌ها را در دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای مورد سنجش محتوایی قرار می‌دهد. سوال اصلی این است که مفهوم تعالی سیاسی و پیشرفت چه جایگاهی در اندیشه سیاسی آیت‌الله خامنه‌ای دارد؟ در پاسخ باید گفت که در دیدگاه ایشان، تعالی سیاسی با لحاظ کردن شرایط و لوازم بومی محقق خواهد شد که دیدگاهی نو و الگویی مقبول برای جایگزینی آن با مفهوم توسعه سیاسی غربی است. ایشان در تبیین مفهوم تعالی سیاسی، ضمن ناموفق دانستن مدل‌های غربی توسعه، با تأکید بر مدل بومی ایرانی- اسلامی پیشرفت، هفت نشانه و شاخص برای الگوی مطلوب تعالی سیاسی و پیشرفت بیان نمودند، که برخی از آنها مانند مبارزه، روحیه‌ی خطرپذیری و انضباط، مبانی معرفتی اسلامی و توجه به بعد دو ساحتی انسان، مقدمه‌ی تعالی و پیشرفت محسوب می‌شوند، و برخی دیگر مانند تضمین استقلال کشور، تولید علم و تحقق عدالت اجتماعی، ثمره‌ی تعالی و پیشرفت به شمار می‌روند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Alem, A. (1994 AD/1373 SH). Political Science Foundations. Tehran: Ney publishing.
 
Alikhani, A. (2000 AD/ 1379 SH). Political Development from the Perspective of Imam Ali. Tehran: Islamic Propaganda Organization. 
 
Cultural Office of Fakhr al-Aimmah. (2001 AD/1380 SH). Velayat-e Faqih,
Recognising the Concept of Political Excellence in Ayatollah Khamenei's Thought
 
96
Journal of Contemporary Research on Islamic Revolution | Volume 4 | No.13 | Summer 2022 | PP.  77-975
the Shadow of the Great Truth. Qom: Endowment and Charity Organization.
 
Haqqani, M. (2010 AD/1389 SH). "Historical Obstacles to Fulfilling the Indigenous Model of Progress in Iran." Hamshahri Newspaper. (2010, 06, 08 AD/1389/03/18 SH).
 
Information base of the Office of the Supreme Leader. Available at: Khamenei. Ir.
 
Islamic Research Institute. (2007 AD/1386 SH). Political Thought of the Supreme Leader (collection of articles). Qom: Zamzam Hedayat.
 
Khaliliyan, M. (2014 AD/1393 SH). Criteria and Indicators of Human Progress from the Perspective of Islam. Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute Publications.
 
Khamenei, A. (2007 AD/1386 SH). Strategies in the Words of the Leader. Tehran: Islamic Culture Publishing Office.
 
Khamenei, A and et al. (1981 AD/1360 SH). Honest Leader. Tehran: Sayyid Jamal Publications.
 
Khomeini, R. (2010 AD/1389 SH). Sahifa Imam. Collection of works of Imam Khomeini. Volume 5. Tehran: Institute for Organizing and Publishing the Works of Imam Khomeini. 
 
Misbah Yazdi, M. (2009 AD/1388 SH). A Political Theory of Islam. Qom: Publications of Imam Khomeini Educational and Research Institute.
 
Misbah Yazdi, M. (2012 AD/1391 SH). Questions and Answers. Volume III. Qom: Publications of Imam Khomeini Educational and Research Institute.
 
Mulla Sadra. (1999 AD). The Transcendent Wisdom in the Four Academic Books. Beirut: Dar al-Ihya al-Torath al-Arabi.
 
Muwathaqi, A. (2012 AD/1391 SH). Political Modernisation and Development. Tehran: Mizan Publication.
 
Majid Nejatpour, Morteza Farrokhi
97
Journal of Contemporary Research on Islamic Revolution | Volume 4 | No.13 | Summer 2022 | PP. 77-97
 
Nosrati,  S. (2004 AD/1383 SH). The Political System of Islam. Qom: Hajar Publishing Center.
 
Sadra, A. (2010 AD/1389 SH). "The Relationship between Justice and Progress in the Islamic State." Quarterly Journal of Political Knowledge. Vol. 3, no. 1, pp. 83-100.
 
Shaban Nia, Q. (2010 AD/ 1389 SH). "The Relationship between Justice and Progress in Religious Government from the Perspective of Allameh Muhammad Taqi Misbah Yazdi." Political Knowledge. Vol. 2, no. 3, pp. 5-26.
 
Taghizadeh Ansari, M. (2000 AD/1379 SH). "Political and Economic Independence." Journal of Politics. Vol. 49, no. 0, pp. 89-118.
 
Torabi, Y. (2010 AD/1389 SH). The Consensus of Political Elites and Development in the Islamic Republic of Iran. Tehran: Imam Sadegh University Press.