مطالعه ریشه‌های سیاستگذاری فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در گفتار سه اندیشمند انقلاب اسلامی اسلامی ایران 1357 ایران (شریعتی، مطهری و فردید)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

2 استادیار دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

چکیده

این پژوهش با هدف شناخت ریشه‌های سیاستگذاری فرهنگی جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است.  در این مقاله، با رویکردی تاریخی و ضمن استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی مضمونی و تکنیک «کد گذاری ارزشی» آثار سه تن از اندیشمندان انقلاب اسلامی که آراء ایشان در سال‌های پیش و پس از وقوع انقلاب مورد ارجاع سیاستگذاران فرهنگی بوده است را مورد بررسی قرار داده ایم. در این راستا با بررسی کتاب‌های «بازگشت» اثر علی شریعتی ده سرخط، «آینده انقلاب اسلامی» اثر مرتضی مطهری هشت سرخط و «دیدار فرهی و فتوحات آخرالزمان» که در بر دارنده مجموعه سخنرانی‌های سید احمد فردید است، دوازده سرخط سیاستگذاری فرهنگی شناسایی شده است. بر اساس نتایج پژوهش وجه مشترک آراء ایشان، ولو با خاستگاه اندیشه‌گی متفاوت، دو سرخط «مقابله با غربزدگی» و «تقدم اصلاح و توسعه فکر و فرهنگ» نسبت به سایر امور است. دیگر نتیجه این پژوهش حاکی از تاثیر پذیری سند «اصول سیاست فرهنگی کشور» از آراء این اندیشمندان است. در پایان داعیه این مقاله آن است که سیاست‌های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، -ولو به صورت انتخابی و ترکیبی- ریشه در خاک نظریه‌پردازان فرهنگی انقلاب دارد و نمی‌توان این مدعا را پذیرفت که نظام جمهوری اسلامی ایران، در عمر چهل‌ساله‌اش، از اصول طراحی‌شده فرهنگی نخستین‌ش فاصله گرفته است؛ بلکه صورتی از اندیشه‌های نخستین است که به رسمیت و تحقق درآمده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Abdul Karimi, B. (2015 AD/1394 SH). Heidegger in Iran, a Look at the Life, Works and Thoughts of Sayyed Ahmad Fardid . Tehran: Research Institute of Wisdom and Philosophy of Iran in collaboration with Amirkabir Publication Institute .
 
Abrahamian, Y. (2015 AD/1394 SH). The History of Modern Iran. (Fattahi, M E. Trans). Tehran: Ney publication.
 
Abrahamian, Y. (2002 AD/1381 SH). Iran between Two Revolutions. (Gol Muhammadi, A; Fattahi, M. Trans). Tehran: Ney publication.
 
Anderson, R. (2007). Thematic Content Analysis (TCA): Descriptive Presentation of Qualitative Data. Institute of Transpersonal Psychology. Retrieved from: http://www.wellknowingconsulting.org/publications/pdfs/ThematicContent Analysis.pdf
 
Ashouri, D. (1998 AD/1377 SH). We and Modernity. Tehran: Serat Cultural Institute.
 
Ashouri, D. (2014) . "The Myth of Philosophy among Us, a Visit with Ahmad Fardid and the Theory of Westernization". Published on malakut website. Retrieved from: http://www.malakut.org/dariush/ashouri_fardid.pdf
The Roots of Cultural Policy in the Islamic Republic of Iran: In the Speech of Three Scholars of Iran Islamic Revolution in 1979 (Shariati, Motahari and Fardid)
 
138
Journal of Contemporary Research on Islamic Revolution | Volume 4 | No.13 | Summer 2022 | PP.115-139  
 
Ashtarian, K. (2010 AD/1389 SH). Strategic Variables in Cultural Policymaking. Tehran: Mizan Publication.
 
Ashtarian, K. (2012 AD/1391 SH). Introduction to Cultural Policymaking. Tehran: Jame’e Shenasan Publication.
 
Babaie, E. (2011 AD/1390 SH). Research Methods in the Social Sciences. Volume I. (Fazel, R. Trans). Tehran: Samt Publication.
 
Bahrami Komil, N. (2014 AD/1393 SH). The Typology of Iranian Intellectuals. Tehran: Kavir Publication.
 
Boroujerdi, M. (2017 AD/1396 SH). Iranian Intellectuals and the West: The Tormented Triumph of Nativism. (Shirazi, j. Trans). Tehran: Farzane Roz Publication.
 
De Vaus, D. A. (2004 AD/1383 SH). Surveys in Social Research. (Nayebi, H. Trans). Tehran: Ney Publication.
 
Fardid, S A. (2014 AD/1393 SH). Farahi Visit and the Conquest of the Apocalypse. (By the Efforts of Madedpour, M.). Tehran: Nazar Cultural Research Institute.
 
Farno, B. (2008 AD/1387 SH) . "From Al Ahmad's Westernization to Firdid's Westernization." YadAvar Quarterly. Vol. 3, no. 1, pp. 156-156. 
 
Foran, J. (2003 AD/1382 SH). Fragile Resistance, Social Transformation in Iran. (Tadayyon, A. Trans). Tehran: Rasa Cultural Services Institute .
 
Ghaemi Nik, M.  R. (2008 AD/1387 SH) . "Yesterday, Today and Tomorrow, and Future and Aftermath of Fardidy’s: A Survey on the Fardid Position in the Discourse of the Islamic Republic". Journal of Development Strategies. Vol 14, no.1, pp. 231 - 251.
 
Gholamreza Kashi, M. J. (2003 AD/1382 SH). "Authoritarian and Democratic Cultural Policy-Making." In Politics and Culture in Today Iran by Wahid, M. Tehran: Baz Publication.
 
Islamic Parliament Research Center Website (2017 AD/1396 SH). "Principles
Mojtaba Bayat, Sobhan Yahyaei
139
Journal of Contemporary Research on Islamic Revolution | Volume 4 | No.13 | Summer 2022 | PP. 115139
 
of Cultural Policy in the Country." Date of Approval 1370/12/13. Reference to the approval of the Supreme Council of the Cultural Revolution. Retrieved from: http://rc.majlis.ir/en/law/show/101000
 
Kamali, M. (2002 AD/1381 SH). Revolutionary Iran: Civil Society and State in the Modernization Process. (Poladi, K. Trans). Tehran: Baz Publication.
 
Mirsepasi, A. (2008 AD/1387 SH). Iranian Intellectuals: Social Hope and Philosophical Despair. (Mokhbar, A. Trans). Tehran: Development Publication.
 
Motahari, M. (2015 AD/1394 SH). The Future of the Islamic Revolution. Tehran: Sadra Publication.
 
Mulcahy, K. V. (2006). "Cultural Policy: Definitions and Theoretical Approaches." The Journal of Arts Management, Law, and Society . Vol. 35, no. 4, pp 319-330.
 
Roshan, A. (2015 AD/1394 SH). Ali Shariati's Returns to Islamic Renaissance and Self. Tehran: Tisa Publication.
 
Ryan, G. W; Bernard, H. R. (2000). Data Management and Analysis Methods. In Denzin, NK and Lincoln, YS. (Eds.). Handbook of Qualitative Research (pp. 769-802). Thousand Oaks. CA: Sage.
 
Saldena, J. (2016 AD/1395 SH). The Coding Manual for Qualitativer Researchers. (Givian, A. Trans). Tehran: Scientific and Cultural Publication.
 
Shariati, A. (2005 AD/1384 SH). Return (Collection of four works). Tehran: Elham Publication.
 
Skocpol, T. (2005 AD/1388 SH). Vision and Methods in Historical Sociology. (Aghajari, S H. Trans). Tehran: Markaz Publication.
 
Website of Dr Ali Shariati. Lecture Section (2017 AD/1396 SH). Lectures Section. Retrieved from: http://drshariati.org/?cat=185