قیام 1920 ، روحانیت و ناسیونالیسم عربی در ورود عراق به عصر جدید

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار علوم سیاسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

چکیده

قیام 1920 عراق مهم‌ترین حادثة تاریخی، سیاسی و اجتماعی عراق کنونی در ورود به عصر جدید می‌باشد. این قیام در دو طیف تحلیلی مورد بررسی و فهم قرار گرفته است. بخشی از تحلیل‌ها ذیل مفهوم سکولاریسم این قیام را یک خیزش ملی و سکولار معرفی نموده‌اند. بخش دیگر تحلیل هابا استفاده از مفهوم اسلام سیاسی تحلیلی دینی و اسلامی از این قیام ارائه داده‌اند. در این نوشته سعی شده تا با بازخوانی زمینه‌گرایانه مفاهیم ناسیونالیسم، سکولاریسم، اسلام سیاسی و مفاهیم مرتبط، ناکارآمدی این گفتمان‌ها در تحلیل و فهم حوادثی مانند قیام 1920 عراق نشان داده شود.
از زاویه چنین نگاهی، تصویر بازنموده در قالب این تحلیل‌ها از قیام 1920 عراق به همین سبب نه سکولار و نه ذیل مفهوم اسلام سیاسی قابل فهم و تفسیر و تحلیل می‌باشد. حتی آنچنان که برخی تلاش دارند که آن‌ را ذیل مفهوم ناهمسازه ناسیونالیسم اسلامی بگنجانند، نیز دچار نوعی سردرگمی در فهم آن شده‌اند. این قیام به خوبی ناکارآمدی این مفاهیم را در فهم پدیده‌های سیاسی اجتماعی جهان اسلام نشان می‌دهد. در همین راستا تلاش شده تا اهمیت قیام 1920 عراق در شالوده و ساختار شکنی از مفاهیم و پارادایم مسلط در حوزه سیاسی نشان داده شود. همچنین توان و پتانسیل این قیام در ایجاد الگوهای جدید سیاست‌ورزی و حکمرانی در مرز جغرافیایی بین مفاهیم و دوگانه‌هایی همچون سکولاریسم و تئوکراسی را پر رنگ گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


A Group of Translators. (2007 AD/1386 SH). Socialists and Critique of Liberalism. Second Edition. Qom: Islamic Sciences and Culture Research Institute.
 
Ahmadi, H. (1990 AD/1369 SH). The Crisis Feathers in the Middle East. Tehran: Keyhan.
 
Al-Awdat, H. (2011 AD/1390 SH). Al-Nahḍa wal Ḥadātha baynal Irtibāk Wal Ikhfaq. Beirut: Dar al-Saqi.
 
Al-Qaysl, A. A. (1958 AD/1337 SH). The Impact of Modernization on Iraqi Society During the Ottoman Era. Michigan: University of Michigan.
 
Bigdeli, A. (1989 AD/1368 SH). The Political-Economic History of Iraq. Tehran: Institute for Historical Studies and Publications of the Heritage of Nations.
 
Bozorgmehri, M. (2015 AD/1394 SH). History of International Relations. Ninth Edition. Tehran, Samt.
 
Farahani, H. (2005 AD/1384 SH). "Britain and the Shia Independence-Seeking Movement in Iraq (1914-1924)." Historical Studies Quarterly. no. 9, pp. 179-241.
 
Fast, L. (2007 AD/1386 SH). International Relations in the Middle East. Tehran: Office for Political and International Studies.
 
Haddad, M. (1991 AD/1370 SH). "Iraq befor World War." In The Origins of Arab Nationalism. Khalidi and Others. (pp. 120-150). New York: Columbia University Press.
 
Ireland, P. (1937 AD/1316 SH). Iraq: A Study in Political Development. London: Jonthon Cape LTD.
 
Jordheim, H; Neumann, I. (2011 AD/1390 SH). "Empire, Imperialism and Conceptual History." Journal of International Relations and Development. Vol. 14, no. 2, pp. 153-185.
 
Koselleck, R. (1982 AD/1361 SH). "Begriffsgeschichte and Social History." Economy and Society. Vol. 11, no. 4, pp.409- 427.
 
ـــــــــــــــــــــــــ. (1995 AD/1368 SH). Vergangene Zukunft Zur Semantik Geschichtlicher Zeiten. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
 
Lewis, B. (2017 AD/1396 SH). The Middle East: 2,000 Years of Christianity to Today. Tehran: Ney Publication.
 
Lutsky, V. B. (2000 AD/1379 SH). Modern History of Arab Countries. Tehran: Elmi wa Farhangi Publications.
 
Marr, P. (1985 AD/1368 SH). "The Development Nationalism Ideology in Iraq." The Muslim World. Vol.75, no. 2, pp.85-101.
 
Maurice, D. (1990 AD/1369 SH). Political Sociology. Tehran: Tehran University Press.
 
Mowathaqi, A. (1991 AD/1370 SH). Strategy of Unity in Islamic Political Thought. Vol. 1. Qom: Islamic Propagation Office Publications Center.
 
Navakhti Moghaddam, A. (2010 AD/1389 SH). "Language and Nationalism: The Role of Language in Arab Nationalist Movements." Politics Quarterly. Vol. 40, no. 4, pp. 351-370.
 
Orio Loge, D; Wilm, J. et al. (2018 AD/1397 SH). Religion in Modern Societies. Second Edition. Tehran: Ney Publication.
 
Rasse, K. (1994 AD/1373 SH). The Ottoman Centuries. Tehran, Kahkashan Publishers.
 
Rawa, O. (2017 AD/1396 SH). Sacred Ignorance. (Naseri, A; Tabatabai, S. Trans). Tehran: Morvarid Publications.
 
Rorty, R; Vattimo, G. (2007 AD/1368 SH). The Future of Religion. (Zabala, S. ed.). (McCuaig, W. Trans). New York: Columbia University Press.
 
Shaw, S. (1991 AD/1370 SH) .The History of the Ottoman Empire and Modern Turkey. Mashhad: Cultural Deputyship of Astan Quds Razavi.
 
Simon, R.S. (1991 AD/1370 SH). "The Education of an Iraqi Ottoman Army Officer." In The Origins of Arab Nationalism. Khalidi and others, (pp. 151-166). New York: Columbia University Press.
 
Taubar, E. (1993 AD/1372 SH). The Emergence of the Arab Movements. London: Portland, Or. F. Cass.
 
Tripp, C. (2007 AD/1386 SH). A History of Iraq. UK: Camprige University Press.