بایسته های آموزشی و پژوهشی علم فقه؛ به مثابه دانش تمدن‌ساز در دوران پسا انقلاب اسلامی مبتنی بر تحلیل اندیشه های آیت الله خامنه ای

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه بزرگمهر قائنات، قائنات، ایران.

2 استادیار گروه حقوق مجتمع آموزش عالی گناباد، گناباد، ایران.

3 استادیار فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

بی تردید انقلاب شکوهمند اسلامی گفتمانی نوین را در عرصه مناسبات جهانی رقم زد. در این میان دانش فقه در دوران پساانقلاب اسلامی، به مثابه علمی که برنامه و الگوی راهبردی و عملی اداره کشور را ارائه می دهد و زیربنای قوانین کشور می باشد، از جایگاه شایانی برخوردار است. نوشتار حاضر با توجه به خلاء پژوهشی موجود، در جستاری مسئله محور و با اتخاذ رویکرد توصیفی-تحلیلی، بایسته ها و ملزومات آموزش و پژوهش دانش فقه را در منظومه فکری مقام معظم رهبری، با مراجعه به بیانات و مکتوبات ایشان در مواضع مختلف، از بدو دوران زعامت و رهبری ایشان تا زمان حاضر، در مطالعه گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد معرفی صحیح و دقیق ظرفیتهای دانش فقه به دانشجویان و طلاب علوم دینی، چابکسازی و زدودن مطالب غیرضروری از متون درسی و نیز تدوین کتب جدید آموزشی متناسب با نیازهای روز، از جمله ضرورت های آموزشی دانش فقه در منظومه فکری ایشان به شمار می روند. از حیث پژوهش نیز شاخصه ها و مؤلفه هایی از قبیل تحقیق در محدوده و معیارهای فقه جواهری، پژوهش مقارن و تطبیقی، موضوع‌شناسی دقیق عناوین پژوهشی، اولویت پژوهش در مسائل اجتماعی و روز و همچنین آزاداندیشی و اجتناب از تعصبات بیجا در امر پژوهش، از محورهایی هستند که از تأمل در آرای ایشان قابل استخراج و تحلیل و ارزیابی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Abutalibi, M. (2017 AD/1396 SH). "The Role of Islamic Humanities in the Modern Islamic Civilization from the Perspective of the Supreme Leader." Fundamental Research in Humanities. no. 6, pp.97-124.
 
Ameli, H. (1954 AD/1374 AH). Ma'alim al-Deen. The Fiqh Foundation.
 
Ansari, M. (1994 AD/1415 AH). Kitāb al-Makāsib. Qom: International Congress Commemorating Sheikh Azam Ansari.
 
Feiz, A. (1979 AD/1358 SH). "Symmetric Jurisprudence; Finding Solutions and Trying to Resolve Jurisprudential Disputes." Articles and reviews. no. 32 and 33, pp. 89-102.
 
Hurr Ameli, M. (1988 AD/1409 AH). Wasā'il al-Shia. Qom: Al al-Bayt Institute.
 
Ibn Manzur, M. (1993 AD/1414 AH). Lisān al-Arab. Beirut: Dar al-Fikr.
 
Institute of Encyclopedia of Islamic Jurisprudence. (1995 AD/1374 SH). "Goals of Fiqh and Jurists in the Message of the Supreme Leader to the First Scientific-Specialized Congress of the Encyclopedia of Fiqh Based on the School of Ahl al-Bayt." Fiqh Ahl al-Bayt (AS). no. 1, pp. 16-21.
 
Jannati, M. (1995 AD/1374 SH). Manabe'e Ijtihad. Tehran: Kayhan Publication.
 
Khamenei, A. (1381/11/08 SH). Statements at a Meeting of the Members of the Iran Pen Association. Available in: https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=20051
 
ـــــــــــــــــــــــــ. (1372/11/14 SH). Message to the First Specialized Scientific Congress of the Islamic Jurisprudence Encyclopedia. 14/11/1372. Available in: https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=2700
 
ـــــــــــــــــــــــــ. (1370/11/30 SH). Statements in a Meeting with a Group of Scholars of the Qom Seminary. Available in: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2587
 
ـــــــــــــــــــــــــ. (1377/02/22 SH). Statements during the Q and A session at University of Tehran. Available in: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2887
 
ـــــــــــــــــــــــــ. (1368/03/22 SH). Statements in the Ceremony of Allegiance of Students and Clergy. Available in: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2088
 
ـــــــــــــــــــــــــ. (1368/04/20 SH). Statements in a Meeting with Teachers, Scholars, and Students of the Seminary of Mashhad. Available in: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2137
 
ـــــــــــــــــــــــــ. (1390/05/19 SH). Statements in a meeting with a group of students. Available in: https://farsi.khamenei.ir/speech-content? id=16912
 
ـــــــــــــــــــــــــ. (1371/06/29 SH). Statements at the Beginning of the New Course of Kharij Fiqh. Available in: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=19534
 
ـــــــــــــــــــــــــ. (1383/06/31 SH). Statements at a Meeting of the Members of the Assembly of Experts. Available in: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3250
 
ـــــــــــــــــــــــــ. (1370/06/31 SH). Statements at the Beginning of the Course on Kharij Fiqh. Available in: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2491
 
ـــــــــــــــــــــــــ. (1386/09/08 SH). Statements at a Meeting of the Country's Seminary Professors, Scholars, Preachers, and Researchers. Available in: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3412
 
ـــــــــــــــــــــــــ. (1374/09/13 SH). Statements in a Meeting with Elite Seminarians. Available in: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3962
 
Khomeini, R. (1994 AD/1415 AH). Manahij al-wusul ila 'ilm al-usul. Qom: Institute for the Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works.
 
ـــــــــــــــــــــــــ. (2006 AD/1385 SH). Sahifeh-ye Imam. Tehran: Institute for the Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works.
 
Kulayni, M. (1986 AD/1407 AH). al-Kāfī. Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyyah.
 
Makarem Shirazi, N. (2006 AD/1427 AH). Da'irat ul-Ma'arif Fi Fiqh al-Muqarin. Qom: Publication of Imam Ali (AS) Seminary.
 
Moshkani Sabzevari, A; Moshkani Sabzevari, A.H. (2011 AD/1390 SH). "An Introduction to Governance Jurisprudence from the Perspective of the Supreme Leader." Islamic Government. No. 60, PP.155-184.
 
Motahhari, M. (2001 AD/1380 SH). Panzdah Goftar. Qom: Sadra.
 
ـــــــــــــــــــــــــ. (2010 AD/1389 SH). Majmu'ah Athar. Qom: Sadra.
 
Mustafawi, H. (1981 AD/1402 AH). Investigation of the Words of the Holy Quran. Tehran: Markaz al-Ketab.
 
Muzaffar, M. (1996 AD/1417 AH). Principles of Islamic Jurisprudence. Qom: Maktab al-I'lam al-Islami, Markaz al-Nashr.
 
Naeini, M. (1997 AD/1376 SH). Fawāid al-Usūl. Qom: Islamic Publication Institute.
 
Najafi, M. (1983 AD/1404 AH).  Jawāhir al-kalām. Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi.
 
Pourtahmasebi, S; Tajwar, A. (2009 AD/1388 SH). "Investigating the Field of Humanities from the Perspective of the Supreme Leader." Marefat Monthly. no. 11, 57.
 
Qolipour, H; Chitsaziyan, A. (2017 AD/1396 SH). "Dimensions and Components of Transformation in Humanities in the Thought of the Supreme Leader and its Implications for Desirable Humanities in the Islamic Republic." Rahbord-e Farhang. Vol. 10, no. 37, pp. 97-124.
 
Raghib Isfahani, H. (1991 AD/1412 AH). Mufradat Alfadh al-Qur'an. Lebanon: Dar al-Ilm.
 
Sadr, M. (2014 AD/1393 SH). Islam, the Guide to Life. (Zendiyeh, M. Trans). Qom: Dar al-Shahid Sadr Publications.
 
Sobhani, J. (1991 AD/1370 SH). "Interview with Ayatollah Jafar Sobhani." Howzeh Journal. Vol. 44 and 43.