بازشناسی زمینه‌های شکل‌گیری انقلاب تونس: در جستجوی کرامت

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری، علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 دکتری، علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

جنبش‌ها و انقلاب‌های سیاسی ـ اجتماعی برای عموم به مثابه‌ی پدیده‌هایی جلوه می‌کنند که وجه مشخصه‌شان، در وقوع یکباره و غیرقابل پیش‌بینی نهفته است اما این پدیده‌ها از نظر تحلیل‌گران علم سیاست، حامل محتوای تاریخی و ناشی از عوامل پیچیده‌ی سیاسی ـ اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی هستند. چنین نگاهی زمینه‌ای را فراهم می‌کند که انقلاب‌ها و جنبش ـ های سیاسی ـ اجتماعی، نه به شکل تک‌علّتی بلکه بر مبنای مجموعه‌ی متنوعی از عوامل تحلیل شوند تا امکان بررسی پیامدها و آسیب‌شناسی آن‌ها نیز فراهم شود. در چنین شرایطی بررسی عوامل تأثیرگذار بر شکل‌گیری پدیده‌های سیاسی ـ اجتماعی در سطح تحلیل ساختاری انجام می‌شود. نگاه ساختاری به عوامل تأثیرگذار در شکل‌گیری انقلاب‌های سیاسی ـ اجتماعی، این امکان را به پژوهشگر می‌دهد که زمینه‌های مختلفِ موثر بر انقلاب‌ها را توضیح دهد و با بررسی نقش کارگزاران سیاسی در شکل‌گیری ساختارهای سیاسی و البته تأثیرپذیری آنان از ساختارها، تحلیلی چند عاملی ارائه دهد. بنابراین آنچه در پژوهش حاضر اهمیت دارد، بررسی آن دسته از عوامل ساختاری است که خود را در قالب‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و حتی تاریخی پنهان ساخته‌اند و از همین رو، نیازمند واکاوی در نسبت با کارگزاران سیاسی هستند. با این حال، زمینه‌ی ورود به چنین نگاهی از رهگذر بررسی آن دسته از داده‌های تاریخی فراهم می‌شود که با توالی تاریخی‌شان، به رویدادهای سیاسی رخ‌داده در انقلاب تونس در سال 2011م منجر شده‌اند.

کلیدواژه‌ها